Συνεργατικό Δίκτυο Εκπαιδευτικών Ηλείας
με την Παιδαγωγική Freinet
Ημερολόγια συναντήσεων 2022-2023
Πρώτη συνάντηση: Σχολικός κήπος (Σεπτέμβριος 2022)
Η πρώτη μας για τη φετινή περίοδο συνάντηση έγινε την Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2022 στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Αμαλιάδας. Η χαρά μας μεγάλη γιατί βρεθήκαμε για πρώτη φορά όλοι μαζί από κοντά. Ο Νίκος μας υποδέχτηκε για μια περιήγηση στον κήπο. Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για τον κύκλο του σπόρου, να συλλέξουμε ώριμους σπόρους από τα φυτά, να μάθουμε για τις εργασίες που απαιτούνται στον χώρο, την επιλογή των φυτών, τη φυτοπροστασία και τη συγκαλλιέργεια αρωματικών και λαχανικών, αλλά και για δυσκολίες και απρόοπτα. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στο τι προσφέρει η δραστηριότητα αυτή στα παιδιά που εμπλέκονται και πώς καλλιεργείται η ευθύνη για τη φροντίδα, την προστασία και την ανάπτυξή του.
Επίσης, συζητήσαμε τα σχέδιά μας για τη νέα χρονιά, για τις εκδόσεις και το ραδιόφωνο. Αναφέρθηκε ότι στα πλαίσια του φεστιβάλ Ολυμπίας τον Δεκέμβριο θα έχουμε κάποιο εργαστήριο σχετικό με τις τεχνικές. Ανταλλάχτηκαν ιδέες και προβληματισμοί για την εξέλιξη των τεχνικών του λόγου (Τι νέα; -Συμβούλιο τάξης). Προτάθηκε να τις δούμε πιο αναλυτικά στην επόμενη συνάντηση εμψυχώνοντας βιωματικά ένα συμβούλιο μεταξύ μας όπως θα το κάναμε και με τα παιδιά (με ρόλους, κριτική, επιβραβεύσεις, προτάσεις-αποφάσεις). Τέλος ανανεώσαμε το ραντεβού μας για τα τέλη του Οκτώβρη.
Δεύτερη συνάντηση: Η Παιδαγωγική Freinet στο 25ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας
(Δεκέμβριος 2022)
Το τριήμερο για την παιδαγωγική μας, στα πλαίσια του 25ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους, περιλάμβανε συναντήσεις για το ραδιόφωνο, την εφημερίδα, τον κινηματογράφο και την Παιδαγωγική Freinet, με εργαστήρια, προβολές, εκθέσεις και παρουσιάσεις από το Σάββατο 3 μέχρι και τη Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2022, με τη συνεργασία του Σκασιαρχείου.
Η πρώτη ημέρα, το Σάββατο μας βρήκε στην Αμαλιάδα, όπου στον χώρο του κινηματογράφου της πόλης, ο Δαμιανός Βογανάτσης και ο Μπάμπης Μπαλτάς ανέπτυξαν τον τρόπο που εργάζονται με το ραδιόφωνο, στην τάξη και στην κοινότητα, μέσα από την ομάδα κοινωνικής παιδαγωγικής. Επίσης, οι εκπαιδευτικοί του δικτύου μας είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τη σχετική βιβλιογραφία, να γνωρίσουν τεχνικές επικοινωνίας και ραδιοφωνίας με τη χρήση εργαλείων και να δημιουργήσουν ραδιοφωνικές εκπομπές. Στον χώρο του Cinecinema λειτούργησε έκθεση μαθητικού εντύπου από σχολεία της Ηλείας, που έδωσε την ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να συνομιλήσουν για τις εφημερίδες και τον τρόπο που συντάσσονται και διακινούνται. Η Ρέα Μακρή, παρουσίασε την πρώτη της απόπειρα έκδοσης εφημερίδας με νεαρούς κρατουμένους πριν από χρόνια, μιλώντας για τις δυσκολίες που παραμερίστηκαν για να ολοκληρωθεί η έκδοση. Φτάνοντας μέχρι τις επόμενες σε σχολεία με μαθητές Γυμνασίου, επισήμανε την ιδιαίτερη σημασία της έντυπης έκδοσης σε σχέση με τις ψηφιακές εφαρμογές.
Η δεύτερη μέρα, η Κυριακή 4 Δεκεμβρίου, είχε πολύ κινηματογράφο. Στον Κοινωνικό Πολυχώρο «Δεξαμενή» στον Πύργο, έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του Νίκου Θεοδοσίου «Από τον Θεόφιλο στην κοντραμπάντα», που αποτελεί την πρόσφατη έκδοση του Σκασιαρχείου. Μέλη της λέσχης ανάγνωσης «Δεξαμενή Αναγνώσεων» που δραστηριοποιείται στον Πολυχώρο, ανέγνωσαν αποσπάσματα από τις τέσσερις ιστορίες που αναφέρονται στις περιπέτειες που έζησαν ισάριθμοι νεαροί πλανόδιοι μηχανικοί προβολής, κατά τον περασμένο αιώνα. Για το βιβλίο μίλησαν οι Δαμιανός Βογανάτσης και Μπάμπης Μπαλτάς, σχολιάζοντας ιδιαίτερες πτυχές του ύφους και των επιλογών του συγγραφέα, που καθιστούν το έργο του σπουδαίο.
Στο δεύτερο μέρος, ο Νίκος Θεοδοσίου, κινηματογραφιστής και υπεύθυνος της Camera zizanio, που αποτελεί διεθνή συνάντηση νεανικής οπτικοακουστικής δημιουργίας και διοργανώνεται παράλληλα με το Φεστιβάλ, μίλησε για τη σχέση του κινηματογράφου με την Παιδαγωγική Freinet, αναφέροντας ότι ο Freinet είναι ουσιαστικά ο πρώτος που εισήγαγε στην εκπαιδευτική πράξη τον κινηματογράφο. Άλλωστε η ταινία L'École buissonnière («Το σκασιαρχείο») που φωτίζει πλευρές της δράσης του Γάλλου παιδαγωγού, προβλήθηκε για πρώτη φορά στον Πύργο από το Φεστιβάλ Ολυμπίας. Να πούμε ακόμα, ότι φέτος το Φεστιβάλ προχώρησε στην ελληνική έκδοση του έργου «Υπόθεση σινεμά» του Alain Bergala που αναφέρεται στην ένταξη του κινηματογράφου στην εκπαιδευτική πράξη ως ιδιαίτερη τέχνη.
Στο τρίτο μέρος της εκδήλωσης, έγινε η προβολή της ταινίας «Τι θα πει σχολείο» του Δημοτικού σχολείου Ταυρωνίτη, που γυρίστηκε με τη συνδρομή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων. Η δασκάλα Φωτεινή Δημοπούλου και οι μαθητές/τριές της ανοίγουν την πόρτα της τάξης τους για να προβάλλουν όψεις της καθημερινής εργασίας τους, αξιοποιώντας τεχνικές όπως το Τι νέα;, τα πλάνα εργασίας, το ελεύθερο κείμενο, το τυπογραφείο και το συμβούλιο. Η ταινία άρεσε στους εκπαιδευτικούς ακριβώς γιατί έδωσε τη χειροπιαστή εικόνα μιας τάξης Freinet, με άμεσο και παραστατικό τρόπο.
Η τρίτη ημέρα είχε εργαστήριο ραδιοφώνου με προτάσεις πρακτικής εφαρμογής και προβολές ταινιών. Στη ζώνη ντοκιμαντέρ, είδαμε τα «Όνειρα σε ρόδες» της Σοφίας Λιούλια, που αναφέρονται στην τάξη του Μπάμπη Μπαλτά στο 35ο Δημοτικό Σχολείο Αθήνας. Μια ταινία τεκμηρίωσης για το τρίπτυχο «τάξη-αυλή- κοινότητα» και τις επεξεργασίες που γίνονται στην τάξη με τα παιδιά. Η ταινία άρεσε στους εκπαιδευτικούς του δικτύου μας, γιατί πρόβαλε με απτό τρόπο πραγματώσεις πάνω σε ιδέες της κοινωνικής παιδαγωγικής. Ακολούθησε η προβολή άλλων δύο ταινιών που ανιχνεύουν προκλήσεις και εμπόδια, αναφορικά με τη σύγχρονη ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα («Τέλος Χρόνου», «Το στοίχημα»). Μετά το τέλος των προβολών, είχαμε συζήτηση με τους συντελεστές πάνω στα θέματα που θίγουν τα τρία ντοκιμαντέρ.
Το τριήμερο αποτέλεσε μια ευκαιρία για όλους εμάς που συμμετείχαμε να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας, να γνωρίσουμε συναδέλφους που προσέγγισαν το δίκτυο μας και να δούμε πρακτικές από κοντά. Αλλά και να οξύνουμε την κριτική μας ματιά μέσα από τον διάλογο, πάνω σε ζητήματα που θέλουμε να δούμε το επόμενο διάστημα.
Τρίτη συνάντηση: Το τυπογραφείο στο σχολείο (Μάρτιος 2023)
Η τρίτη συνάντηση του Δικτύου μας, την Πέμπτη 30 Μαρτίου, είχε τα χρώματα του τυπογραφείου. Είχε και νέες συναδέλφισσες που γνώρισαν το Σκασιαρχείο και το Δίκτυο στο περασμένο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας. Μας γεμίζει με ιδιαίτερη χαρά η συμμετοχή τους στην ομάδα. Μιλήσαμε μαζί για την Παιδαγωγική Φρενέ, τις αξίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στη σύγχρονη εποχή. Είπαμε για το τυπογραφείο και τον σκοπό της δημοσίευσης της σχολικής εργασίας, την ανάδειξή της και τη λειτουργία της τάξης ως κοινότητα που συνομιλεί με άλλες κοινότητες, μέσα κι έξω από το σχολείο.
Συζητήσαμε για τον χώρο του τυπογραφείου στην τάξη, για τον εξοπλισμό που μπορεί να έχει, τις εργασίες που μπορεί να επιτελεί και τη σημασία να υπάρχει και να είναι διαρκώς προσβάσιμο από τα παιδιά. Πειραματιστήκαμε με τη στοιχειοθεσία μιας αφίσας και βρήκαμε δρόμους δημιουργικούς μέσα από τυπώματα. Φτιάξαμε αυτοσχέδια πιεστήρια με μαρμαδόρους, σφραγίδες από πλαστελίνη, πατάτα, ζυμαρικά και φελιζόλ. Μιλήσαμε για επαναχρησιμοποίηση υλικών και πώς μπορούν συσκευασίες υγρών τροφίμων να γίνουν στένσιλ. Αναρωτηθήκαμε αν μια παλιά τοστιέρα μπορεί να γίνει πρέσα και να δώσει ένα καλό τύπωμα.
Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Αμαλιάδας είναι ένας ζεστός και φιλόξενος χώρος και είμαστε ευγνώμονες στους ανθρώπους του. Για την επόμενη συνάντηση προτάθηκε να γίνει ένα εργαστήριο αργαλειού τον Μάιο. Είμαστε πάντα ανοιχτοί σε προτάσεις. Και φυσικά περιμένουμε νέα από τα σχολεία που δοκιμάζουν τεχνικές και για να έχουμε αλληλεπίδραση. Μια μέρα πριν, βρεθήκαμε στο φιλόξενο Δημοτικό Σχολείο Καρδαμά, ένα καταπληκτικό σχολείο μέσα στο πράσινο και με ένα σύλλογο διδασκόντων πολύ δεμένο. Η συνάντηση με την ίδια θεματική. Είδαμε βιωματικά τεχνικές, όπως το «Τι νέα;» και το «Συμβούλιο» και πειραματιστήκαμε στο τυπογραφείο, συζητώντας θέματα που σχετίζονται με την έκδοση της εφημερίδας, των μικρών βιβλίων, της αφίσας, μέσα από μια συμμετοχική διαλογική διαδικασία.
Τέταρτη συνάντηση: Περιβαλλοντικό μονοπάτι (Ιούνιος 2023)
Η τέταρτη για φέτος συνάντηση του Δικτύου μας πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο δάσος της Μαραθιάς, το Σάββατο 10 Ιουνίου 2023, με θέμα το περιβαλλοντικό μονοπάτι. Στην ομάδα μας προστέθηκε ο Κώστας, συνάδελφος της φυσικής αγωγής από τη Βάρδα, που μας μετέφερε τα νέα του για μια σειρά όμορφα projects που ετοιμάζει με τα παιδιά. Μαζί μας και ο Χρήστος, ένας ενεργός πολίτης της Ηλείας, που μας έφερε εικόνες από τα κινήματα αλληλεγγύης που συμμετέχει. Οι συνάδελφοι αντάλλαξαν σκέψεις και μίλησαν για τις τεχνικές που εφαρμόζουν. Έχουμε κήπους, εφημερίδες, ραδιόφωνα, εικαστικές εγκαταστάσεις, κρυμμένους θησαυρούς στο δάσος, πλανόδια ανθοκήπια…
Το περιβαλλοντικό μονοπάτι περιελάμβανε δραστηριότητες καλλιέργειας εμπιστοσύνης: βηματίσαμε στα τυφλά και κρατηθήκαμε από ένα σκοινί σε κύκλο, αλλά και ανακάλυψης: αναζητήσαμε στοιχεία του οικοσυστήματος και τα κατατάξαμε σε κατηγορίες, μετρήσαμε την ηλικία των δέντρων κάνοντας διαίρεση με δεκαδικό αριθμό, προσανατολιστήκαμε με τους δείκτες ενός αναλογικού ρολογιού, κάναμε δημιουργική γραφή με λέξεις του τοπίου.
Ήταν μια πολύ ευχάριστη μέρα. Ανανεώσαμε το ραντεβού μας για κάποια αντίστοιχη εξόρμηση μέσα στο καλοκαίρι. Η προγραμματισμένη μας πρώτη συνάντηση για τον Οκτώβριο του νέου έτους προτάθηκε να αφορά τον σχολικό κήπο και τις εργασίες που μπορούν να γίνουν εκεί.
